Raport klienta: Gospodarz Ellwanger Seenplatte

Trudno sobie dziś wyobrazić, że w rejonie górnego Jagstu w Badenii-Wirtembergii w Niemczech do lat 50. XX wieku regularnie dochodziło do niszczycielskich burz. Każdego roku rzeka kilkakrotnie przekraczała swoje brzegi i powodowała ogromne szkody. Wraz z rozpoczęciem budowy stuletniego projektu w 1956 r. nastąpił punkt zwrotny i do 1982 r. wybudowano łącznie 15 zbiorników retencyjnych oraz wałów, które dziś w dużym stopniu chronią ten obszar przed powodzią. Za utrzymanie obiektów odpowiedzialny jest Zarząd Wodny Górnego Jagna. Ważnym pomocnikiem w codziennej pracy opiekunów zapór jest kosiarka samojezdna AS 1040 YAK 4WD firmy Schlegel.

"Właściwie jesteśmy tylko konserwatorami zapór" - mówi skromnie Martin Schmid, brygadzista na placu budowy stowarzyszenia, zapytany o swoją pracę. Ale zadania dozorcy zapory są bardzo daleko idące. Konserwuje on i sprawdza wszystkie urządzenia i w ten sposób zapewnia ich funkcjonowanie w sytuacjach awaryjnych oraz ochronę przed powodzią. Martin Schmid i jego trzej koledzy ze stoczni budowlanej są więc - wraz z kolegami z biura - opiekunami pojezierza Ellwangen. W sumie jeziora i stawy zajmują powierzchnię 174 hektarów i mają łączną pojemność 8 milionów metrów sześciennych.

Chronić zdrowe tamy

"Poza technicznym utrzymaniem i stałą kontrolą poziomu wody, nasza praca obejmuje również koszenie roślin i pielęgnację drzew", mówi wyszkolony mechanik maszyn rolniczych. "Tamy są tutaj szczególnie ważne, ponieważ nie mogą zostać uszkodzone, aby w nagłych przypadkach mogły zatrzymać wodę. Również z tego powodu co kilka lat wycinamy tamy prawie całkowicie. Kłody nie mogą przekraczać ośmiu centymetrów. W przeciwnym razie ryzyko, że korzenie spowodują niestabilność tamy, jest zbyt duże" - wyjaśnia. "Równie ważna, z tego samego powodu, jest zdrowa ruń, zapora musi być ładnie porośnięta. Bo jeśli wasboden jest wyrwany i luźny, to jest to niebezpieczna powierzchnia do ataku podczas ulewnych deszczy."

"W sumie mamy około 200 hektarów do regularnego koszenia. Jeszcze dwa lata temu kosiliśmy tamy i inne mniejsze obszary w całości za pomocą kosy do szczotek. To było nie tylko czasochłonne, ale i wyczerpujące." W poszukiwaniu alternatywy, głównym problemem posiadaczy zapór było pragnienie kosiarki, która nie wymagała już od nich biegania za nią. "Przy wyborze odpowiedniej maszyny ważne było również, aby nadawała się do pracy na zboczach i miała odpowiednią moc" - dodaje Schmid o wymaganiach dotyczących nowego zakupu.

Ciała obce i strome nasypy - AS 1040 YAK 4WD nie ma z tym problemu.

Następnie - po intensywnych badaniach rynku - jesienią dwa lata temu zapadła decyzja o zakupie AS 1040 YAK 4WD. "Otrzymaliśmy naszego YAK-a w grudniu 2019 roku. Oznacza to, że kilka pierwszych tygodni spędził pod dobrą opieką i w spokoju na naszym placu budowy - mówi z uśmiechem Schmid. W międzyczasie był on używany już drugi sezon i w pełni spełnia postawione wymagania. "Dzięki kosiarce YAK udało nam się znacznie ograniczyć liczbę przypadków, w których musimy użyć wykaszarki, a tym samym znacznie zmniejszyć nakład pracy. Ponadto wydajność powierzchniowa naszego nowego członka floty jest znakomita. Kosiarka bijakowa doskonale sprawdza się w przypadku ciał obcych leżących w wysokiej trawie. Bo właśnie z tym często mamy do czynienia. Gdy jeziora są spiętrzane, wypłukiwane jest drewno lub podobne przedmioty, które następnie pozostają w trawie, gdy jezioro jest ponownie spuszczane. YAK wydaje krótki szelest i to wszystko. Nic się nie psuje" - zachwyca się strażnik tamy. Dzieje się tak dlatego, że pary bijaków, które są przymocowane do wirnika poziomego w sposób oscylacyjny, uderzają w ciało obce, ale mogą się odchylić i wykonać manewr wymijający. Dzięki temu ryzyko uszkodzenia łopat i maszyny jest znacznie ograniczone. "Nie należy zapominać o doskonałej zdolności YAK-a do pokonywania zboczy, co jest dla nas oczywiście kluczowe" - dodaje Schmid, mówiąc o zaletach kosiarki bijakowej. "Nisko położony środek ciężkości jest dla nas szczególnie korzystny podczas koszenia stromych nasypów".

Ochrona cennej flory i fauny

Oprócz ochrony przeciwpowodziowej zbiorniki, jak je słusznie nazywają opiekunowie zapory, mają jeszcze inne zadanie. Głównym priorytetem jest ochrona przeciwpowodziowa budynków położonych wzdłuż rzeki Jagst, ale zbiorniki służą również do magazynowania wody. W okresach niskiego stanu wody wypuszczamy ją do rzeki Jagst, dzięki czemu możemy zwiększyć jej zdolność do samooczyszczania. Chroni to na przykład ryby, które w przeciwnym razie nie byłyby w stanie przetrwać w rzece Jagst w suchych okresach letnich" - wyjaśnia Schmid. Tak więc ochrona przyrody jest bardzo pożądanym efektem ubocznym budowy zbiorników retencyjnych.

W tym kontekście wzdłuż basenów utworzono liczne rezerwaty przyrody i obszary FFH. Szczególnie tam niezbędna jest oczywiście ekologicznie zorientowana pielęgnacja terenów zielonych. Tematy takie jak zachowanie siedlisk i ostoi, prawidłowe okresy i częstotliwość konserwacji czy koszenie pasowe nie są dla właścicieli zapór słowami obcymi. ""W zależności od tego, co należy chronić, planujemy nasze prace. Dlatego stosujemy również harmonogramy koszenia, aby określić, który obszar jest koszony kiedy. Na przykład łąki wilgotne kosimy wczesną wiosną, a następnie późną jesienią. Wynika to z faktu, że rosnące tam rośliny musiały zwiędnąć przed koszeniem i powinny już obumrzeć, aby zapewnić im dalsze istnienie" - mówi Schmid, podając przykład rozsądnego koszenia zgodnego z zasadami zrównoważonego rozwoju.

Łodzią na wyspę

Wyspy są również częścią obszaru działania strażników zapory. "Mamy też dwie wyspy na zbiorniku Stockmühle. Kosimy je tylko raz w roku. Celem jest utrzymanie tych obszarów wolnych od roślin drzewiastych, ponieważ są one domem dla szczególnych gatunków lęgowych, takich jak czajka. Nie mogłyby się one tam rozmnażać, gdyby wyspa była zarośnięta krzewami. Tutaj, oczywiście ze względu na koszenie raz w roku oraz bardzo wysoką i częściowo zdrewniałą trawę, nasz YAK jest idealną maszyną. Do tej pory wykonywaliśmy tam prace za pomocą wykaszarki. Uśmiechając się, dodaje: "Ale mamy już kilka pomysłów i myślimy o zbudowaniu łodzi, którą w przyszłości będziemy mogli przewozić na wyspę naszą kosiarkę samojezdną".

Lokalny wypoczynek w pięknym otoczeniu

Wykraczając daleko poza region, cały obszar Wasserverband obere Jagst stał się nie tylko prawdziwym wzbogaceniem krajobrazu i przyrody, ale także w ogromnym stopniu przyczynił się do poprawy walorów rekreacyjnych i wypoczynkowych. Powstał popularny lokalny teren rekreacyjny, na którym można pływać, biwakować, wędrować, łowić ryby, a nawet żeglować. "Dlatego nie możemy zapomnieć o zaznaczeniu, że sposób koszenia naszego YAK-a jest również bardzo dobry i znacznie lepszy niż w przypadku kosiarki rotacyjnej. Nawet w ekstremalnych warunkach, takich jak ta bardzo mokra wiosna, jesteśmy z niego bardzo zadowoleni. Ponieważ częściowo kosimy również trawniki przeznaczone do opalania, jest to dla nas zdecydowanie ważna kwestia, a wygląd wizualny odgrywa tu istotną rolę - podsumowuje Schmid.